Oirschot in beeld – Deel 1

Oirschot

(Foto: 1 juli 2014)

Oirschot is een der schilderachtigste plaatsen van de Kempen en rijk aan monumenten.

 De omgeving van Oirschot kenmerkt zich door oud cultuurgebied dat vooral agrarisch in gebruik is en door natuurschoon.

 Op 1 januari 2013 telde Oirschot 10.509 inwoners.

Oirschot was lange tijd de hoofdstad van Kempenland en de heren van Oirschot verbleven hier of op het Kasteel Ten Bergh te Spoordonk.

Ligging:

Oirschot ligt tussen Moergestel en Best. Dichtstbijzijnde grote stad is Eindhoven.

Nabijgelegen kernen zijn Acht, Boxtel, Lennisheuvel, Liempde, Middelbeers, Oisterwijk, Oostelbeers en Spoordonk.

Bezienswaardigheden:

De plaats Oirschot telt meer dan 300 rijks- en gemeentelijke monumenten en beschikt over een beschermd dorpsgezicht.

Kerkelijke gebouwen:

De Sint-Petrusbasiliek is een forse gotische kruisbasiliek uit de 15e en 16e eeuw.

 De stompe toren is een hoogtepunt van de Kempense gotiek.

 De toren is 60 meter hoog.

De Mariakerk of het Boterkerkje, is een 12e-eeuws zaalkerkje in romaanse stijl.

 Tegenwoordig is het een protestantse kerk.

Huis Bleijendaal, in de Nieuwstraat, uit 1595, hoorde bij een karmelietessenklooster.

Het voormalige Klooster Nazareth met kapel in neoromaanse stijl uit 1910.

 Het omvangrijke complex aan de Koestraat werd ontworpen door de architecten Jos Cuypers en Jan Stuyt.

 Het was een klooster van de Franciscanessen van Oirschot.

Geleidelijk aan werd het een kloosterverzorgingstehuis, waar in 2008 nog 63 oudere religieuzen woonden.

Kapel van de Heilige Eik, de stenen kapel stamt uit 1606 gelegen in het buitengebied aan de Beerzeloop.

Het aanwezige Mariabeeldje heeft een historie en zou ter plaatse zijn aangespoeld.

Synagoge, in het verleden is Oirschot ook een synagoge rijk geweest.

 Helaas is deze niet meer aanwezig.

Een muursteen op de Rijkesluisstraat herinnert hier nog aan.

Wereldlijke gebouwen:

 Het Oude Raadhuis, gebouwd in 1513, gelegen aan de Oirschotse Markt.

 Dit gebouw werd oorspronkelijk als markthal gebruikt voor zuivelproducten en dergelijke,

 maar in de 18e eeuw kwam de gemeenteraad er bijeen en kwamen er ook voorzieningen om het recht te voltrekken,

 zoals een schandpaal en een aantal cellen voor het uitzitten van lichte straffen.

De zijgevels zijn trapgevels en aan de voorgevel is een trap met bordes aangebracht.

 Het Raadhuis is een aantal malen gerestaureerd, zoals in 1937, waarbij de pleisterlaag werd verwijderd.

 In 1984 verloor het raadhuis zijn openbare functie en kwam in handen van een antiquair, later van een woningbedrijf.

 De kelder wordt echter nog gebruikt voor trouwpartijen.

 In 2004 vond opnieuw een verbouwing plaats.

Het Hof van Solms, een stadspaleis aan de Koestraat, dat in 1663 voor Arnold Fey werd gebouwd.

 Dit huis is vernoemd naar Amalia van Solms, die door Fey behandeld zou zijn en er zou hebben verbleven.

 Het zeer grote woonhuis is versierd met pilasters en het heeft een halsgevel.

Van 1903 tot 1981 was het in gebruik bij de zusters Franciscanessen, daarna werd het een partycentrum, dat echter grote zorg aan de interieurs besteedde.

Huize Groenenberg, aan de Molenstraat.

Een zeer fraai kanunnikenhuis met trapgevel, daterend uit 1613.

 Hier woonde kanunnik Jan Daems van Nuenen en na de reformatie, vanaf 1629, Maarten Christiaan Sweerts de Landas,

 die heer van Oirschot en kwartierschout van Kempenland was.

Het huis heeft een ingang in Empirestijl uit 1825.

 Het is gerestaureerd in 1974.

De voormalige Brouwerij De Kroon uit 1773.

Dit brouwerijcomplex aan de Koestraat is nog geheel intact en er wordt nog op kleine schaal gebrouwen door de Brouwerij Oirschots Bier.

Latijnse school in de Schoolstraat, uit 1629, met korfbogen en trapgevels als zijgevel.

Deze kapittelschool heeft een gewelfde kelder uit de 16e eeuw.

Diverse oude huizen, vaak met korfbogen en trapgevels, in de kern van het dorp.

Een aantal langgevelboerderijen, buiten het dorp.

Windmolen De Korenaar ten noordoosten van de kom.

Winkelcentrum De Poort vlak ten oosten van Oirschot is een herontwikkeling uit 2007 van het terrein van de meubelfabriek Teurlincx & Meijers.

Hiervan is de schoorsteen, een karakteristieke bedrijfshal met sheddakken, en een woning behouden gebleven.

 De gebouwen zijn gerestaureerd en bevatten nu winkels.

Musea:

Museum de Vier Quartieren is een heemkundig en volkenkundig museum met voorwerpen uit eind 19e en begin 20e eeuw.

 Er zijn religieuze voorwerpen te zien, een poppenhuis uit de 19e eeuw en de collectie Van Hedel-Van Grinsven,

die bestaat uit een verzameling verwarmingstoestellen zoals kruiken en stoven.

 Voorts is er een verzameling textiele voorwerpen, waaronder poffers en merklappen.

Het is gevestigd in een huis uit 1690.

Ook de verzameling van het voormalige landbouwmuseum Hand en Span is er in ondergebracht.

 Deze omvat landbouwwerktuigen van omstreeks 1850 tot 1950 en daarnaast gereedschappen die betrekking hebben op andere ambachten,

 zoals de dakdekker, de smid en de imker.

 In de waterput op het erf groeit de zeldzame tongvaren.

Museum Kruysenhuys aan De Moriaan, is een museum dat werk toont van de schildersfamilie Kruysen, namelijk Jan Kruysen, Antoon Kruysen en Maria Kruysen. Zij schilderden onder andere onderwerpen uit het Brabantse plattelandsleven.

 Naast deze vaste verzameling zijn er ook wisselende tentoonstellingen.

Museumke De Poffer, een klein museum dat stukken klederdracht, zoals poffers, bezit.

Natuur en landschap:

Oirschot wordt omringd door een oud agrarisch cultuurgebied met enkele interessante buurtschappen en langgevelboerderijen,

 maar verder naar het noorden vindt men het landschapsreservaat De Mortelen, bestaande uit loofbos afgewisseld met stukjes cultuurland.

Ten zuiden van Oirschot loopt het Wilhelminakanaal, waarlangs zich fraaie bermen en een fietspad bevinden.

Daar weer ten zuiden van ligt kleinschalig bosgebied en enkele landgoederen, zoals ‘s-Heerenvijvers en Hemelrijken,

 terwijl zich ten zuiden daarvan de Oirschotse Heide bevindt, wat een veel droger terrein is met ook heide en stuifzand.

Dit gebied is intensief in gebruik als militair oefenterrein, maar toegankelijk.

Een Rode beuk uit 1764 bevindt zich in de Nieuwstraat te Oirschot.

Ten westen van Oirschot bevindt zich nog het Landgoed Baest, in het zuiden de Oostelbeerse Heide.

(Wikipedia).

De Stapperij – Spoordonkseweg 80

www.stapperij.nl

De Salamander Openhaarden B.V. – Spoordonkseweg  73

http://www.desalamander.com/ 

Spoordonkseweg

Villa Sonnevanck (1910) – Spoordonkseweg 16

Kantongerechtsgebouw (1908) – Torenstraat 1

Het Oude Raadhuis (1513) – Markt

http://www.vvvdebrabantsekempen.nl/detail/oude+raadhuis+oirschot?item=7c900552-6367-41e2-a2c9-046401f40e47

Idem, achterzijde

Idem, detail

Zicht op het Oude Raadhuis – Markt

Dorpspomp – Markt

Restaurant De 3 Cronen – Markt 18 - www.de3cronen.nl en

Michel Smeijsters Edelsmid Juwelier – Markt 17 - www.michelsmeijsters.nl

Idem

Café De Bonte Os – Markt 15

Bruin Café Oud Brabant – Markt 14

http://oudbrabant.nl/ 

Markt

Slagerij Cas Smits – Markt 12 en

Atelier en Galerie Dirk Bal – Markt 13

Markt 11

Koestraat

Café de Wildeman – Markt 7

www.cafedewildeman.nl

Top 1 Toys – Markt 6

Sint-Petrusbasiliek – Markt 2

http://reliwiki.nl/index.php?title=Oirschot,_Markt_2_-_Petrus_Banden

Idem, hoofdingang

Vrijthof 10

Vrijthof (1)

Vrijthof (2)

Mariakerk / Boterkerkje – Vrijthof 1

(Foto: 16 september 2014)

http://www.reliwiki.nl/index.php?title=Oirschot,_Vrijthof_1_-_Boterkerkje

Idem

(Foto: 16 september 2014)

Idem, ingang

Idem, infobord

Vrijthof (3)

Molenstraat 14

Molenstraat 17 t/m 25

Huize Groenberg – Molenstraat 27

http://rijksmonumenten.nl/monument/31297/huis+groenberg/oirschot/ 

Infobord Huize Groenberg

Molenstraat 31

Molenstraat

Dorpspomp – Vrijthof / Molenstraat

Vrijthof (4)

Niece Merk & Mode – Vrijthof 2A

Café ’t Vrijthof – Molenstraat 6

www.hetvrijthof-oirschot.nl

Restaurant, hoek: Molenstraat / Rijkesluisstraat

Molenstraat

Hotel De Kroon – Rijkesluisstraat 6

www.hoteldekroon.nl

Restaurant La Fleuri – Rijkesluisstraat 4

www.lafleurie.nl

RS 12 Het Dorpscafé – Rijkesluisstraat 12

Schoolstraat

’t Weverke Lingerie – Rijkesluisstraat 10

Juwelier Franken – Rijkesluisstraat 14 en

Intermezzo Fashion – Rijkesluisstraat 16A

Eetcafe Mariana – Rijkesluisstraat 18

www.eetcafemariana.nl

Gasthuisstraat 2

Rijkesluisstraat (1)

Rijkesluisstraat 20 (pand uit 1717)

Idem

Bebouwing achter Rijkesluisstraat 20

HEMA – Rijkesluisstraat 25

Café De Woudgalm – Rijkesluisstraat 31

Kanaalstraat

Rijkesluisstraat (2)

Rijkesluisstraat 24

Voor artikelen over Oirschot

Klik hierop

Voor deel 2: klik hierop

Kees Wittenbols.

1 juli 2014

Home