Diessen en Baarschot in beeld

Diessen

(Foto: 17 juni 2009)

Diessen is een dorp in de Nederlandse gemeente Hilvarenbeek, provincie Noord-Brabant. Het dorp heeft 3600 inwoners (2004).

De voormalige gemeente Diessen werd in 1997 bij herindeling samengevoegd met de gemeente Hilvarenbeek.

 Deze bestond, naast Diessen, uit de kernen Baarschot en Haghorst.

De oudste vermelding van Diessen stamt uit een oorkonde uit de periode 712-714.

 In het dorp bevindt zich een kerk uit de 15de eeuw.

Diessen is genoemd naar de rivier de Dieze, tegenwoordig de Reusel genaamd.

Voorgeschiedenis:

Diessen wordt wel als een der oudste plaatsen van Nederland gezien.

 Er zijn archeologische vondsten ontdekt uit ongeveer 700 v.Chr, die bewoning in de Vroege IJzertijd veronderstellen.

In de Romeinense tijd was Diessen niet onbelangrijk.

 De godheid Hercules Deusoniensis werd hier vereerd, die vermoedelijk een versmelting is van de Romeinse halfgod Hercules en een inheemse godheid.

Er wordt beweerd dat het heiligdom, waarin deze godheid werd vereerd, onder de huidige Sint-Willibrorduskerk zou liggen, maar het is daar nimmer aangetoond.

In de geschriften van de Romeinse geschiedschrijver Ammianus Marcellinus werd vermeld dat in het jaar 370 een veldslag

 tussen de Romeinen en de Saksen zou hebben gewoed, waarbij de Saksen verloren en toestemming kregen zich terug te trekken.

Ze werden op hun terugtocht alsnog tot de laatste man afgeslacht.

De heilige Hiëronymus maakte eveneens melding van deze gebeurtenis en schreef:

 Saxones caesi Deusone in regio Francorum, wat betekent dat de Saksen in het Frankische gebied bij Diessen in de pan zijn gehakt.

 Dit alles maakte dat het jaar 370 als ontstaansgeschiedenis van Diessen werd gekozen, wat natuurlijk twijfelachtige waarde heeft.

Abdijbezit:

Hierna werd Diessen genoemd in het Liber Aureus, waarin staat vermeld dat een zekere heer Engelbert in 712 een hoeve in Diessen

 met een horige en zijn gezin aan de heilige Willibrord schonk (in loco Deosne casatam unam et mancipum cum uxore et infantibus).

Aan de authenticiteit van dit (overgeschreven) document kan worden getwijfeld, gezien de belangen van de Abdij van Echternach hieromtrent.

Deze ontving in 727 de bezittingen van Willibrord.

 Ook van latere datum wordt nog gewag gemaakt van schenkingsacten, zoals in 780, toen een hoeve in villa que dicitur Dissina aan de Abdij van Hesterbald

 werd geschonken.

 Vermoedelijk hebben de Benedictijnen hier ook een kerkje laten bouwen, dat in 1069 voor het eerst vernoemd werd.

In Diessen zetelde een rentmeester van de Abdij.

De plaats was zetel van een cijnskring en bezat ook een laatbank, die recht sprak.

Gedurende de 13e eeuw kwam de zielzorg geleidelijk in handen van de Norbertijnen van de Abdij van Tongerlo.

 Dit werd bekrachtigd door een oorkonde van Paus Gregorius IX in 1233.

 De abdij van Tongerlo had eeuwenlang grote invloed op Diessen en uit Diessen kwamen ook twee abten, namelijk Jacobus Veltacker en Adriaan Stalpaerts.

Heerlijkheid:

Mogelijk is uit de reeds aanwezige laatbank op het einde van de 13e eeuw de heerlijkheid Hilvarenbeek c.a. ontstaan.

 Hiertoe behoorden Hilvarenbeek, Diessen, Westelbeers en Riel.

 Deze was voor de helft in bezit van de Hertog van Brabant en voor de andere helft van de bisschop van Luik.

 De laatste liet het bestuur door leenmannen uitvoeren.

 We vinden als heer achtereenvolgens de families: Van Herlaer (eerder reeds voogden van Echternach te Diessen),

Van Leefdael, Van Pietersheim, Van Merode, De Cort, Hubert, Van Teylingen, Sloet van Zwanenburg en Swagemakers.

De heerlijke rechten werden in 1798 afgeschaft, maar het jachtrecht verdween pas in 1923.

(Wikipedia)

Kapel “Troosteres der bedrukten” – Beekseweg

Bord in de kapel

(Lees ook: http://www.regionaalarchieftilburg.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=88&Itemid=439)

“Huiske ten Halve” – Beekseweg 24

(Lees ook: http://www.fotostichtingdiessen.nl/deel-5.html)

Voormalig gemeentehuis – Willibrordusstraat 12

Idem

Idem

(Foto: 27 oktober 2015)

Kunstobject voor het voormalig gemeentehuis

Kiosk in parkje aan de Kerksingel

Sint Willibrorduskerk

(Lees ook: http://home.planet.nl/~schi0407/SINT WILLIBRORDUSKERK.htm)

Idem

Hoofdingang van de Sint Willibrorduskerk

Waterput naast de kerk

Zij-ingang van de Sint Willibrorduskerk

Zicht in de Kerkstraat

Nieuwe geschiedenis:

Tot enige bloei kwam Diessen in de 15e tot de 17e eeuw en er bestonden toen ook enige stenen huizen, waaronder het Hooghuis, een soort omgracht kasteel. Hierna ging de economie te gronde door oorlogshandelingen en na 1648 door systematische achterstelling.

Daarnaast kwamen er soms vreemde troepen, zoals in 1702, toen Diessen door Franse troepen geplunderd werd en in 1746.

Hierop volgde de Franse tijd die begon in 1795.

Dit leidde tot teruggave van de Willibrorduskerk aan de katholieken in 1798 en tot de afsplitsing van Westelbeers in 1803.

Dit dorp voegde zich bij Oost- en Middelbeers.

 In 1808 begon ook Diessen zich los te maken en dit werd in 1810 een zelfstandige gemeente, evenals Hilvarenbeek en Alphen en Riel.

Er waren nog annexatiepogingen door Hilvarenbeek in 1828, maar deze hadden geen resultaat.

In 1888 werd het Sint-Theresiagesticht opgericht door de parochie van Diessen.

 Het werd beheerd door de Zusters van Liefde van Tilburg, die het in 1902 in eigendom verwierven.

 In 1888 waren er 25 zusters en dat aantal groeide nog.

 De zusters gaven onderwijs en verzorgden bejaarden.

De meisjes kregen les in nuttige handwerken.

 Geleidelijk kreeg het klooster ook de functie van opvanghuis voor bejaarde zusters.

 In 1943 dreigde de NSB-burgemeester het klooster te vorderen voor legering van Duitse troepen.

Een zuster legde uit dat het klooster een rusthuis was voor TBC-lijders, waarmee de animo verdwenen was.

 Na de Tweede Wereldoorlog waren er nog veel activiteiten, maar geleidelijk werden taken door seculiere instellingen overgenomen en nam het aantal zusters af.

 In 1986 vertrokken de laatste zusters en werd het gesticht gesloopt.

De spits van de kapel is daarna opgericht bij een autosloperij.

 Toen deze stopte werd het torentje in 2006 weer door de gemeente teruggekocht en is geplaatst in de buurtschap Westerwijk.

In 1875 werd de klinkerweg van Hilvarenbeek naar Oirschot aangelegd, maar de wegen naar Baarschot en naar Haghorst werden pas in 1930 verhard.

Diessen was tot in de 20e eeuw vrijwel geheel agrarisch.

 De nijverheid was slechts gebaseerd op enkele wind- en watermolens en daarnaast waren er een aantal brouwerijen.

Echter begonnen in de 20e eeuw grootschalige heide-ontginningen, die meestal door kapitaalkrachtige buitenstaanders werden uitgevoerd.

Zo waren Jan van der Velde en Jozias de Koeijer oesterkwekers uit Zeeland, zij kochten in 1910: 225 ha van de Beerse Heide.

Adriaan Rijk ontgon met behulp van N.V. De Toekomst.

Deze ontgon vanaf 1917 een groot gebied op de Beerse Heide en de Baarschotse Heide.

Veel van dergelijke pogingen mislukten totaal door onbekendheid met de grondsoort, waardoor inadequate landbouwmethoden werden toegepast.

De Tweede Wereldoorlog begon voor Diessen op 11 mei 1940, toen Franse troepen binnenkwamen om de Duitsers te proberen tegen te houden.

De volgende dag, Eerste Pinksterdag, trokken de Duitse troepen binnen en vonden er schietpartijen plaats, waarbij enkele doden onder de inwoners vielen.

 De Arbeidsdienst leidde tot projecten zoals de kanalisatie van de Reusel.

 Uiteindelijk kreeg Diessen in 1943 een NSB-burgemeester, die op Dolle Dinsdag in 1944 al weer het veld moest ruimen.

Op Pinksterdag 1944 werden de scholen door de bezetters gevorderd en in koeienstallen werden noodscholen ingericht.

Op 24 september 1944 werd Diessen gebombardeerd, waarbij zes doden en twee zwaargewonden vielen.

 Bruggen over het Wilhelminakanaal waren opgeblazen.

Op 3 oktober 1944 kwamen de eerste bevrijders: een Schots regiment.

 Toen op 27 oktober ook Tilburg bevrijd werd, was de oorlog in deze regio afgelopen.

Na de bevrijding vond groei plaats en in 1949 werd de 2000e inwoner ingeschreven.

 In 1969 waren er al 4000 inwoners.

(Wikipedia)

Café-Herberg “Kerkzicht” – Heuvelstraat 10

www.herberg-kerkzicht.nl

Idem

(Foto: 27 oktober 2015)

Heuvelstraat 15

Zicht in de Willibrordusstraat

Willibrordusstraat 24

Willibrordusstraat 7

Julianastraat 29

(Lees ook: http://www.cubra.nl/tilburgsdialect/pierrevanbeek/heemkunde35landvandiessen.htm)

“Gebackerij van Hulten” – Julianastraat 33

Restaurant “De Eeterij” – Julianastraat 37

Restaria “De Zwaan” – Julianastraat 31

www.restariadezwaan.nl

Willibrordusstraat 2

Bezienswaardigheden:

De Sint-Willibrorduskerk, een belangwekkende kerk uit de 15e eeuw.

17e eeuwse woonhuizen aan de Julianastraat 29, Kerkstraat 1 en Baarschotsestraat 18.

Deze woningen hebben duivengaten in de zijgevels.

Julianastraat 29 is van het Kempische langgeveltype en dateert van 1658.

 Dit heet: Het Pannenhuis.

De naam kan op dakpannen betrekking hebben, maar ook op paan, ofwel het bier dat hier van 1687 tot in de 19e eeuw werd gebrouwen.

Mariakapel aan de Echternachstraat, uit 1950, ontworpen door F. Vervest en gebouwd door Eindhovense studenten die hier op kamp waren.

Kunstwerk: Hercules uit 1995 van Hans van Eerd, verwijzend naar het Romeinse verleden van de plaats.

 Uitgebeeld wordt het reinigen van de Augiasstal.

Kunstwerk: Straatbeeld uit 1994 van Emile Zwartelé, dat betrekking heeft op middenstand en winkelend publiek.

Kunstwerk: Drieluik uit 1994 van Louis de Groot en Marita Kratz.

 De voorstellingen zijn: Landschap van bossen, weiden en akkers; Het schuttersgilde; Spelende kinderen.

Kunstwerk voor Het Pannenhuis, voorstellende een vrouw met een lammetje op haar arm en een hond aan haar voeten.

 Dit herinnert aan de watersnoodramp van 1953, toen slachtoffers hier onderdak vonden.

Molens:

In Diessen hebben twee windmolens gestaan en wel:

De Onvermoeide, grondmolen en bovenkruier, niet ver van het centrum, aan de Heuvelstraat. Deze werd gebouwd in 1886 met materiaal van de watermolen. Beschadigd door storm in 1945 en gesloopt in 1980.

De Heibloem, stellingmolen en bovenkruier, tussen Diessen en Baarschot, gebouwd in 1827, waarvan de romp nog aanwezig is.

Daarnaast was er nog een watermolen:

De Voorste Molen op de Reusel, werd reeds vermeld omstreeks 1350.

 In 1851 werd hier een watervluchtmolen gebouwd die De Keizer heette.

Deze is ingestort in 1885.

De restanten zijn voor de bouw van De Onvermoeide gebruikt.

 Er werd ter plaatse van De Keizer nog een eenvoudige molen gebouwd die in 1921 instortte.

Natuur en Landschap:

Het belangrijkste natuurgebied bij Diessen is het landgoed Annanina’s Rust, dat ten westen van Diessen ligt.

 Aansluitend is het Diessens Broek aan het dal van de Reusel, wat zich ten noorden van Diessen bevindt.

(Wikipedia)

Willibrordusstraat 24 en 26

Cadeau- en feestartikelen ’t Binnenhuis – Heuvelstraat 13

Zicht in de Heuvelstraat

De Pastorie (1) - Heuvelstraat 1

(Foto: 29 juli 2013)

De Pastorie (2) - Heuvelstraat 1

(Foto: 29 juli 2013)

Zicht in de Molenstraat

Willibrordusschool – Molenstraat 8

http://willibrordusschooldiessen.nl

Molenstraat 20

(vergane glorie)

Zicht in de Molenstraat

Molenstraat 16

Oorlogsmonument aan de Kerksingel

Bord bij het monument

Kunstobject aan de Kerksingel

Molen “De Heibloem”

http://www.molendatabase.org/ 

Diessens Kloostertorentje aan de Westerwijk

(Lees ook: http://www.belangenorgaan.nl/kloostertoren.htm)

Idem

Idem

(Foto: 27 oktober 2015)

Zicht in de Westerwijk (richting Esbeek)

Diessen

(Foto: 27 oktober 2015)

o.a. Jan Bolenius Bloemsierkunst aan de Beekseweg

Aanvullende foto’s:

26 september 2011

Riviertje de Reusel

Zorgboerderij De Laarhoeve – Laarstraat 16

www.delaarhoeve.nl

Echternachstraat 27

Biestsedijk 1

Beekseweg 4

Kruispunt: Julianastraat / Willibrordusstraat / Echternachstraat / Heuvelmansstraat

(Foto: 22 augustus 2012)

Idem

(Foto: 29 juli 2013)

Beerseweg 16

Beerseweg 2

Molenstraat 35?

Molenstraat 38

Molenstraat 43

Molenstraat 16

Molenstraat 12

Heuvelstraat

Restaria De Zwaan – Julianastraat 31

Graveka Diessen – kachels en haarden – Julianastraat 45

Auto Reijrink – Julianastraat 53

Centrum Silentio – Julianastraat 1A

(Foto: 26 juni 2014)

http://www.centrum-silentio.nl/index.php/contact

Van Dal Installaties – Beekseweg 12

(Foto: 26 juni 2014)

Flynth Adviseurs en Accountants – De Buskes 2A

(Foto: 26 juni 2014)

Beekseweg 18

(Foto: 26 juni 2014)

Beekseweg

(Foto: 15 juli 2014)

Julianastraat 41

(Foto: 27 oktober 2015)

Baarschot in beeld:

Baarschot

(Foto: 29 juli 2013)

Baarschot  is een kern in de Nederlandse gemeente Hilvarenbeek.

Hoewel het plaatsje geen kerkdorp is, vormt het niettemin een grotere en hechtere gemeenschap dan een buurtschap.

Bezienswaardigheden:

Mariagrot aan de Baarschotsestraat uit 1945.

Deze grot is gebouwd uit dankbaarheid voor het feit dat in Baarschot geen slachtoffers ten gevolge van de Tweede Wereldoorlog gevallen zijn.

Ze is vervaardigd van zwerfkeien uit het nabijgelegen Landgoed de Utrecht.

Enkele langgevelboerderijen uit de 18e eeuw.

d'Ouwe Brouwerij is een historisch pand uit 1717, waarin vroeger een brouwerij was gevestigd.

Een overwelfde kelder en een katrol zijn nog uit die tijd aanwezig.

Vanaf omstreeks 1850 werd hier Het Wit Kruis gebrouwen.

In 1949 stopte de brouwerij haar productie.

Vanaf 1982 is het een horecagelegenheid.

Economie:

Hoewel Baarschot vanouds een agrarische gemeenschap is, vormt toerisme en horeca tegenwoordig eveneens een belangrijk bestaansmiddel.

Er is een groot kampeerterrein en een groepsaccommodatie.

In dit verband is het interessant dat Baarschot van 1990 tot 1995 een paardentram had, die dagjesmensen van de kampeerterreinen rondreed door de gemeente.

Natuur en landschap:

De Reusel stroomt vlak langs Baarschot.

Langs dit riviertje zijn nog enkele broekbossen te vinden.

Ten zuiden van Baarschot ligt de buurtschap Heieind in een heideontginningsgebied.

Het Moleneind voert naar de plaats aan de Reusel waar vroeger een watermolen heeft gestaan, die de Achterste Molen heette.

Deze wordt al in de 15e eeuw vermeld, maar is in de 19e eeuw in verval geraakt.

De Voorste Molen bevond zich te Diessen.

(Wikipedia)

Tongerloseweg 15

(Foto: 29 juli 2013)

Riviertje de Reusel – Tongerloseweg

(Foto: 29 juli 2013)

Herberg De Schuur – Baarschotsestraat 10

(Foto: 29 juli 2013)

www.herbergdeschuur.nl

Idem

(Foto: 29 juli 2013)

Baarschotsestraat 13

(Foto: 29 juli 2013)

Restaurant / Pannenkoekenhuis d’ Ouwe Brouwerij – Baarschotsestraat 46

(Foto: 29 juli 2013)

http://www.restaurants.nl/baarschot/d-ouwe-brouwerij

Idem

(Foto: 29 juli 2013)

Idem

(Foto: 29 juli 2013)

Idem

(Foto: 29 juli 2013)

Idem

(Foto: 29 juli 2013)

Idem

(Foto: 29 juli 2013)

Baarschotsestraat 60

(Foto: 29 juli 2013)

Landal – GreenParks – Westelbeersedijk 6

(Foto: 29 juli 2013)

http://www.landal.nl/nl-nl/bungalowparken/nederland/brabant/duc-de-brabant

Entree Landal – Heistraat

(Foto: 29 juli 2013)

Baarschotsestraat 60

(Foto: 26 juni 2014)

Baarschotsestraat 52 en 54

(Foto: 26 juni 2014)

Baarschotsestraat 51?

(Foto: 26 juni 2014)

Baarschotsestraat 50

(Foto: 26 juni 2014)

Baarschotsestraat 8

(Foto: 26 juni 2014)

-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-

Mijn indruk van Diessen: Het eerste wat mij in Diessen opviel was de grote hoeveelheid aan nieuwe woningen. Ik ben van mening dat Diessen voor 95% nieuwbouw is. Zeer waarschijnlijk ben ik nog nooit in Diessen geweest, want ik kon niks vinden wat in mijn geheugen zat gegrift. De oude kerk wordt direct omgeven door allemaal nieuwe woningen. Waarschijnlijk zijn ze in de plaats gekomen voor arbeiderswoningen die niet meer het renoveren waard waren. Het zoeken naar wat oudere objecten was daarom niet zo’n moeilijke opgave. Je ziet ze her en der aanwezig en reeds van een bepaalde afstand. Duidelijk is natuurlijk ook wel dat er veel oorlogsschade was en de historische panden zijn uiteraard later weer opgeknapt. De echt monumentale objecten vond ik persoonlijk – naast de kerk – het voormalige gemeentehuis, de pastorie en het pand aan de Julianastraat 29 welke ik persoonlijk het mooiste vind. Echt veel andere opvallende monumentale objecten kon ik niet vinden, maar heb er toch nog wel een aantal foto’s van gemaakt. Net buiten het dorp staat dan nog de romp van molen De Heibloem en bij terugkomst ontdekte ik nog een zeer opvallend object en wel het Diessens Kloostertorentje. Dit vind ik een prachtige oplossing. Zomaar in een weiland staat ’n stukje onvervalste historie te pronken. Plots moest ik aan een gelijkwaardige situatie denken welke in mijn eigen woonplaats (Breda) ook gaande is. Bij slopersbedrijf Stolwerk aan de Tilburgseweg staan ook enkele torenspitsen opgesteld en zijn te koop (zie foto). De voorste spits is zelfs van mijn oude kerk die in 1995 werd gesloopt. Men zou zulk soort objecten als monument moeten plaatsen, precies zoals hier in Diessen is gebeurd. Het verkeer in Diessen is zeker niet al te druk en de woonomstandigheden lijken mij best wel ideaal. De kerk is het bezichtigen meer dan de moeite waard en of de waterput nog in de oorspronkelijke staat is betwijfel ik wel, maar het was de eerste keer dat ik zoiets aantrof naast een kerk. Waterpompen had ik al eens gezien. Zoals bij de meeste plaatsen die ik heb bezocht kom ik in de nabije toekomst nog wel eens in de buurt en kijk dan weer of ik het een en ander op beeld kan vastleggen, want soms zie ik toch nog wel eens wat over het hoofd. Een van de volgende plaatsen die ik ga aandoen zal Esbeek worden. Volgens een omschrijving moet daar veel ‘ouds’ onder de zon zijn. Ik ben benieuwd.

Enkele torenspitsen die te koop staan bij slopersbedrijf Stolwerk aan de Tilburgseweg te Breda

www.sloopwerkenbreda.nl

Zie ook: Fotoboek van Diessen, Haghorst en Baarschot: http://www.fotostichtingdiessen.nl/hoofdstuk-2.html

Voor artikelen over Diessen

Klik hierop

Voor artikelen over Baarschot

Klik hierop

Kees Wittenbols.

17 juni 2009

Home