Israël

Zicht op de oude stad Jeruzalem

Het land wat nu Israël heet is pas sinds mei 1948 een onafhankelijke staat en tevens de enige Joodse staat ter wereld. Voor alle omringende Arabische landen is Israël een ‘ettergezwel.’ Een stuk land wat volgens hun ideologie en religie hen toebehoort en niet de Joden. Eeuwen lang is dit land, wat eveneens eeuwen Palestina genoemd werd, onder ‘bestuur’ geweest van de Turkse sultan. Pas na de ineenstorting van het Turkse sultanaat of wel het Ottomaanse rijk is het toenmalige Palestina onder Brits bestuur gekomen. Toen was Palestina onverdeeld in het huidige Israël + de zogenaamde Westbank + de Gaza en heel Jordanië! Dat alles samen vormde het ‘Britse Mandaatgebied Palestina.’ Gedurende de eeuwenlange Turkse overheersing was het land zogoed als onbewoond en onbewoonbaar en dát was nou nét de bedoeling van die Turken. Die probeerden elke vorm van bewoning af te remmen door onder meer een zogenaamde ‘boombelasting’ te heffen. Bomen die in een dergelijk klimaat onontbeerlijk zijn om het enigszins bewoonbaar en leefbaar te maken of te houden! Het oude Jeruzalem was een eeuw geleden niet meer dan een klein ‘armtierig’ provincieplaatsje, bewoond door een ‘handvol’ orthodoxe Joden, wat Armeniërs, een ‘handjevol’ Christenen van divers ‘orthodox-pluimage’ en wat Arabieren. Men spreekt nóg in het hedendaagse Israël over de oude wijk in Jeruzalem waar Arabieren van oudsher woonden als zijnde de Arabische wijk en niet van de Palestijnse wijk. De naam Palestijnen is pas na 1948 in ‘zwang’ gekomen. Er zijn überhaupt geen Palestijnen. Taalkundig overigens een woord wat direct is afgeleid van de Filistijnen, een volk wat zijn oorsprong op het vroegere Kreta zou hebben.

Jeruzalem

Neen, de enkele Arabieren die er woonden waaronder de nomadische Bedoeïen waren en zijn niks meer of minder dan gewoon Arabieren en dus geen Palestijnen. Arabieren die enerzijds zeker voor zover zij Moslim waren, woest werden toen de Verenigde Naties de Joden toestond een eigen ‘thuisland’ te vormen in een overigens heel klein deel van dat Britse mandaatgebied. Doch anderzijds waren zij, toen tenminste, best bereidwillig hun droge woestijngrond te verkopen aan de idealistische Joden die droomden er een ‘tuin’ van te maken. Nog geen 24 uur nadat de Verenigde Naties hadden toegestemd in een vrij en onafhankelijk Joods-Palestijns gebied, rukten de legers van de omringende Arabische landen op naar het kleine Israël om de net nieuwe staat in de ‘kiem te smoren.’ Dat had toen nog geen enkele economische of strategische reden. Neen, het was puur tegen de Moslimreligie dat een dergelijke staat het levenslicht zag. Een staat die eeuwenlang onder Islamitisch bestuur was geweest, hoe miserabel ook, mocht en mag volgens deze religie nooit ofte nimmer in handen vallen van ongelovigen, ofwel van niet-Islamieten.

Het ‘kleine handje vol’ Joden dat er ten tijde van de onafhankelijkheid reeds woonde wist toch ‘wonder boven wonder’ de van alle kanten komende aanvallen af te slaan en uiteindelijk te stoppen. Acht jaren later (in 1956) probeerden de Arabieren het opnieuw. Toen in 1967, met de zogenaamde zesdaagse oorlog was er wederom een serieuze poging van een overmacht van mensen en materiaal om de Joden te verpletteren. Het resultaat was dat de Israëliërs de oude stad Jerusalem geheel in bezit kregen. Daarvoor stond het oude stadsgedeelte mét de klaagmuur onder Jordaans bestuur. Het was de Joden ten strengste verboden daar ook maar één voet te zetten! Op Syrië veroverden zij de Golanhoogte en de oostkust van het meer van Tiberias en op Egypte veroverden ze de gehele Sinaï-woestijn. Ook op Jordanië veroverde Israël toen de Westbank ofwel: het oude Judea.

Straatbeeld Bethlehem

In 1948 had men het grootste gedeelte van het Palestijnse Mandaatgebied toen omgedoopt tot Jordanië. Ook Jordanië verkreeg onafhankelijkheid. Echte Bedoeïnen werden ‘geroepen’ tot bestuur van dit land en zo stamt ook de koninklijke familie van Jordanië van deze groep af. De honderdduizenden Arabieren die op de Westbank woonden en tot voor juni 1967 onder Jordaans bestuur zaten, kwamen nu direct onder Israëlisch bestuur. Dat kon en kan niet volgens hun levensfilosofie en zij zullen er dan ook alles en alles aan doen, om: ten eerste een eigen staat te stichten die dus duidelijk Islamitisch moet zijn en geenszins seculier. Bovendien in tweede instantie is hun doel uiteindelijk om de Joden te verdrijven (de zee in, volgens door hun zelf gedane uitspraken) om zodoende het gehele land weer terug in bezit te nemen voor de Dar al Salaam* of te wel door en voor de Islamieten.

*(Huis van Islamitische vrede).

Vissers aan het Meer van Tiberias (Galilea)

Joden en Christenen kunnen er dan eventueel wel blijven wonen maar zij zullen zich dan moeten onderwerpen aan de Islamitische wetten en gezag en zelfs een speciale djizia-belasting betalen (kunt u zich het voorstellen, dat je buiten de gewone belasting wordt aangeslagen omdat u een bepaald geloof aanhangt?). Zij worden dan volgens de Koran gedoogd en getolereerd totdat … ja totdat!? Dat de Joden op hun beurt na bijna twintig eeuwen van vervolging en antisemitisme dit nooit en te nimmer meer accepteren, staat buiten kijf. Een andere zienswijze is en dan vooral bij de orthodoxe Joden dat dit land toebehoort aan God en dat zij er hooguit mogen wonen, maar er geen eigen staat mogen stichten. Pas als hun Messias zal zijn teruggekeerd, dan pas zullen zij als onderdanen van die staat het land erkennen. Feit is dat bijvoorbeeld veel hedendaagse ultra-orthodoxe Joden in Israël: A. Niet stemmen. B. Geen militaire dienstplicht vervullen en C. Zich aan allerlei openbare ambten onttrekken [en D. Wél van allerlei sociale voorzieningen genieten]. Maar dat geldt dan ook weer niet voor elke orthodoxe groepering. Een bekend Joods grapje zegt wel eens: zet tien Joden bij elkaar en je hebt 11 verschillende partijen.

Dode Zee

Maar we hadden het over de hernieuwde poging van de Arabieren en de zichzelf nu noemende Palestijnen om Israël van de kaart te vegen. In 1973, tijdens de Yom Kippoer oorlog, hebben de gezamenlijke Arabische legers opnieuw een poging gedaan en sindsdien door middel van allerlei aanslagen, zelfmoordaanslagen en terroristische activiteiten, probeert men Israël alsnog op de knieën te krijgen. Ten tijde dat ik dit artikel schreef was er weer een nieuw soort van oorlog uitgebroken en wel tegen de Hezbollah, een Sjiietische terreurbeweging die zetelt in Libanon en vooral gesteund wordt door Iran en Syrië. Deze strijd en dan bedoel ik niet specifiek deze oorlog, maar de hele Joods-Islamitische strijd zal mijns inziens duren totdat er een ingrijpen komt van Hogerhand. Menselijk geloof ik absoluut niet dat deze strijd is op te lossen, dan wel dat er permanente vrede uit zal kunnen voortkomen. Alhoewel ik zelf een gelovig Christen ben, verwerp ik elke vorm van dwang ten aanzien het geloof of welk geloof dan ook. Ongeacht uit welke hoek het komt of wie het een en ander dicteert. De mens is vrij om te geloven wat hij of zij wil. Ik ben er 100% van overtuigd dat we nimmer een ander, wie dan ook, vanuit religieuze of gelovige motivaties ergens toe mogen dwingen. Religies die dat niet willen of kunnen inzien, zoals de Islam, maar ook dat wat sommige verstokte en fanatieke Joodse groepen plegen te doen, daar wil ik mij verre van houden.

Grotten van Qumran

Zo werd ik ook zo geïrriteerd toen ik via Schiphol naar het schitterende Israël vloog en dan ongewild geconfronteerd werd met o zo religieuze mensen die hun mond vol hadden over hun aanstaande reis naar het ‘heilige land.’ Israël is een land met steden, dorpen, fabrieken, zaken, gevangenissen, slechte, aardige, lieve en kwade mensen, net als overal en is beslist geen: ‘heilig land!’ Ja, heilig in de werkelijke zin des woords. Heilig betekent niks meer dan ‘apart gezet zijnde’ (van de rest). In die zin: Ja! Maar dát bedoelen ze niet en dat is zelfs nu op dit ogenblik ook in het geheel niet aan de orde in deze tijd. Israël is in principe in dit tijdsgewricht een staat zoals alle anderen en de staat Israël wil op dit moment ook niet anders behandeld worden.

Nazareth

Wat wel apart is, maar geenszins heilig, dat zijn de bijzondere plaatsen die je kunt bezoeken en vinden in Israël, waar de geschiedenis je als het ware om elke hoek in de ogen kijkt. Bijvoorbeeld het schitterend gelegen Meer van Tiberias, ook wel de Zee van Galilea genoemd, is ronduit magnifiek. Deze ligt daar waar de synagoge van Kafarnaüm heeft gestaan en waar Jezus heeft gepredikt en het toenmalige Joodse volk heeft toegesproken. Ja, dat kan voor velen een aparte ervaring zijn. Overigens en dat is helemaal niet religieus ingegeven, verre van dat. Maar lekkerder zwemwater dan daar heb ik nog nergens anders gevonden. Onbeschrijfelijk eigenlijk, amper enkele tientallen kilometers naar het noorden en je begeeft je op de Golanhoogte waar de berg Hermon zich bevindt onder een laag sneeuw! Dan enkele tientallen kilometers naar het zuiden en je staat in de woestijn van Judea vlak bij de Dode Zee. Het diepste en laagst gelegen punt van de gehele aarde! (minus 395 meter beneden de zeespiegel gelegen!). Die Dode Zee, waarvan vermoedelijk in het zuidelijke gedeelte de restanten zich moeten bevinden van de vroegere plaatsen Sodom en Gomarra. Dat gedeelte droogt in rap tempo op. Er is zelfs al een natuurlijke dam ontstaan midden door die Dode Zee, wat eigenlijk een groot heel erg zoutwatermeer is. Dat zuidelijke gedeelte droogt dus steeds meer op. Archeologen zijn er nu druk zoekende naar allerlei overblijfselen van die steden én met succes! Blijkt die oude bijbel toch weer gelijk te hebben. Vreemd is dat aan de randen van de Dode Zee de laatste jaren steeds meer spontaan bronnen ontstaan die goed en zoet water opborrelen. Sommigen zelfs op een afstand van amper honderd meter van de kust! Aan het noordelijke gedeelte van die steeds minder zout wordende zee vindt u het beroemde gebied van Qumran. Waar in 1949 de befaamde rollen zijn gevonden waaruit onder andere bleek dat de bijbel die zoals we nu kennen, althans het oude testament, door de eeuwen heen bijna ongeschonden aan ons is overgeleverd, qua tekst. Met dank aan de Hebreeuwse Masoreten en de geduldig schrijvende monniken.

Golan Hoogte

Jeruzalem de hoofdstad, met nu al bijna een miljoen inwoners is een absolute ‘must’ voor elke Israëlbezoeker. Denk echter niet dat de oude stad die men u laat zien, die stad is waar Jezus en Zijn discipelen hebben geleefd en rondgelopen. Die stad is in 70 na Christus volledig verwoest. Echter op de puinhopen en fundamenten van die stad heeft men eeuwen later weer een nieuwe stad gebouwd en dié stad kunt u nu gaan bekijken. Dát Jeruzalem is verdeeld in vier wijken. Een Arabische, een Joodse, een Armeense en een Christelijke wijk. Ook vindt u daar de zogenaamde Via Dolorosa, de weg naar waar men van zegt dat Jezus Christus die gelopen zou hebben met zijn kruis tot de plaats van executie. ‘Lariekoek,’ maar prachtig voor goedgelovige toeristen die alles ‘slikken.’ De werkelijkheid is, dat veroordeelden toen hooguit met een soort van balk, in optocht onder hoon en spot gebracht werden naar de executieplaats en daar werden de veroordeelden aan het hout geslagen. Veelal een boom, later door de Romeinen inderdaad als een vorm van een soort kruis gebruikt maar dan eerder in een T-vorm.

Weizmann Instituut – Tel Aviv

Maar laten we er geen semi-theologisch verhaal van maken. Jeruzalem is heden een best gezellige stad met vele terrasjes en leuke eethuisjes. Verwacht er geen uitbundig uitgaansleven. Natuurlijk, er zijn leuke ‘stekkies,’ ook discotheken maar als je daarvoor naar Israël gaat, bezoek dan Tell Aviv aan de kust. Een moderne bad- en kustplaats, maar ook handels- en industriestad. Een wandeling over de beroemde Dizengoff, de ‘Kalverstraat’ van Tell Aviv mag u zeker niet overslaan. U waant zich in een grote westelijke en moderne stad en dat is het dan ook! Deze stad is in wezen ‘gloed en gloed’ nieuw. Het nabijgelegen plaatsje Jaffa is de oude en uit bijbelse tijden nog bestaande havenstad van het toenmalige Israël en latere Palestina. Deze plaats of intussen stadsdeel van Tell Aviv is relatief erg klein en voornamelijk leuk om te bezoeken voor de oude rommelmarkten, die er dagelijks worden gehouden. Je verwacht er ‘Sam en Moos’ elk moment tegen te komen met wat handel! Het zuiden van de staat Israël wordt als een soort van ‘puntzak’ op de kaart afgebeeld en bestaat uit bijna geheel woestijn. Zij het dat men intussen duizenden en duizenden hectaren veranderd heeft. Dit dankzij irrigatie, in bloeiende katoen en groentetuinen.

Tunnel naar Gush Etzion, op de achtergrond: een nederzetting

De hoofdstad van het zuiden is Beer Sheva. Voor de onafhankelijkheid een onooglijk dorpje waar Bedoeïenen hun kamelenmarkt hielden en nu een grote stad van bijna 250.000 inwoners. Toch kunt u nog steeds op diverse plaatsen in de Negev woestijn Bedoeïnen tegenkomen met hun traditionele zwarte tenten, die van binnen bekleed zijn met tapijten. Let wel op als u echt vriendelijk bent jegens deze zeer hartelijke en gastvrije mensen, dat het gevaar groot is dat u wordt genodigd de maaltijd mee te genieten en u een geitenoog als hun ‘toppunt’ van delicatesse krijgt aangeboden. Smakelijk eten zou ik zeggen. Maar ik heb een boekje voor dit soort gelegenheden met voor mij ‘medisch verboden zaken,’ “ha ha!” (eigen fabrikaat trouwens!).

Bahai Tempel – Haifa

Eilat in het diepe, diepe zuiden is een geval apart. Het ligt aan de kust van een uitloper van de Rode Zee. Supermodern en zeer in trek bij diepzeeduikers. Er is alleen één nadeel: wat kan het er bloed- en bloedheet zijn! Met name dan voor die orthodoxe Joden in hun zwarte pakken! Onbegrijpelijk. Overigens kun je dat ook zeggen van de dikwijls in allerlei gewaden geklede Islamitische vrouwen. De mannen daarentegen hebben voor zichzelf in deze geen beperkingen opgelegd! Overigens in Eilat kom je weinig tot geen Islamieten tegen. De meeste mensen die je daar tegenkomt zijn gewone Israëlieten en de duizenden vakantiegangers afkomstig van overal. De zogenaamde Palestijnse gebieden zoals Gaza zijn toeristisch in het geheel niet interessant. De mooie stranden zijn verlaten, want de Islam kent geen strandcultuur en de Gazastrook is nou eenmaal erg gevaarlijk voor westerlingen. Overigens er is weinig tot niets echt interessants te zien. Wat betreft de Westbank is dat natuurlijk geheel anders. Hebron de stad van de aartsvaders, is zeer bezienswaardig. Echter gezien de militante houding van enerzijds de Arabieren (Palestijnen) en anderzijds de paar honderd strijdlustige en orthodoxe Joden die er wonen, maken de stad niet meer tot een plezierig oord. Dat kun je ook zeggen van Bethlehem, de plaats waar Jezus geboren is. Diverse religieuze groepen ‘vechten’ om de juiste plaats en maken er in wezen een compleet ‘circus’ van. Maar ook hier is het weer de goedgelovige toerist die alles ‘slikt,’ terwijl het wel vaststaat dat Hij in die omstreken is geboren maar geenszins kan men de plek écht meer aanwijzen.

Netanya

Ook deze toeristische ‘hotspot’ is door de ‘schermutselingen’ lang niet meer de toeristische trekpleister, met z’n honderden stalletjes koopwaar, die het geweest is. Het is slechts een kwartiertje van Jeruzalem, maar u mist er weinig aan als u het niet gezien heeft. Dat geldt ook voor de oudste stad ter wereld, naar men zegt: Jericho. Daar zijn best wel wat interessante plekken te zien. Onder andere een heel oud klooster tegen de bergen ‘aangeplakt.’ Maar ook daar kan men nu beter wegblijven. Wat jammer is, is het feit dat de 3e stad van Israël zó onbekend is bij de gemiddelde Nederlander én Europeanen. Dat is Haifa, een ‘stokoude’ en mooi aan de kust gelegen havenstad. De berg Karmel, ook bekend uit de bijbel, ligt in de onmiddellijke nabijheid en midden in de stad vindt u de tempel van de Ba’ Hai, een uit de negentiende eeuw in het toenmalige Perzië opkomende sekte, die een of andere vorm van universaliteit in religies predikt. U moet de oude weg en niet de autosnelweg nemen als u dan vanuit Haïfa langs de kust gaat rijden naar beneden tot aan Tell Aviv. U passeert dan een der mooiste badplaatsen van Israël Natanya, maar eerst komt u dan Qesari tegen, het oude Caesarea! Alleen echte ‘cultuurbarbaren’ rijden dan door. U dus niet, naar ik mag hopen!

Haven van Caesarea

Nog even wat algemene gegevens: Israël heeft slechts een grootte van 20.770 vierkante kilometer. Ietsjes meer dan de helft van Nederland. Toch is het de meest ontwikkelde en vooruitstrevende staat in de hele regio. Van de ruim 6½ miljoen inwoners zijn er 80% Joods. De rest bestaat uit Arabische Moslims, een ‘handjevol’ Christenen en een paar tienduizenden Druzen. Israël is een zeer westers georiënteerd land en het prijspeil is dan ook echt westers. De wegen zijn prima, met zelfs diverse goede en brede autobanen. Alleen die Israëlische chauffeurs, dat lijken soms wel kamikazepiloten. De criminaliteit is behoudens in de bezette gebieden beslist niet erg hoog te noemen. Wel moet u voorbereid zijn op vele controles, tassencontroles als u bijvoorbeeld een grote winkel of warenhuis binnengaat. Ook als u een groot hotel wilt binnenlopen. Gaat u rijden op de Westbank, met een huurauto, reken er dan op dat u regelmatig oponthoud heeft bij de (vele) controleposten. Israël doet er alles aan om de vele aanslagen die in het verleden al gepleegd zijn, voor de toekomst tot een minimum te beperken, maar slaagt daar vooralsnog niet helemaal in en die controles zijn dan de ‘tol’ die iedereen, zij het overdrachtelijk, moet betalen.

Theater van Caesarea

Israël is een der kleinste landen ter wereld. Met velerlei soorten klimaat. Inwoners van over heel de wereld afkomstig, met allen slechts een doel: een veilig thuis te vinden en te behouden in een wereld die de Joden veelal niet gunstig gezind zijn geweest. Met dit laatste druk ik me heel voorzichtig en diplomatisch uit. Ik wens ze mede daarom van harte: “Shalom!” Echte vrede. Doch ook de Arabieren en zij die zich Palestijnen noemen, ook hen wens ik veel inzicht en een waarachtig Salaam toe.

Silvia Videler.

Oktober 2006

Home