Rondje Vrachelse Heide in beeld

De Vrachelse heide is een voormalig heide- en stuifzandgebied in de gemeente Oosterhout in de provincie Noord-Brabant.

Het ligt tussen Teteringen en het stadsdeel Breda Noord achter de nieuw te bouwen wijk Waterdonken.

Het is tegenwoordig grotendeels beplant met Grove den.

De Vrachelse Heide is 149 ha groot en eigendom van Defensie.

Geschiedenis:

Het gebied is vernoemd naar de nabijgelegen buurtschap Vrachelen.

Bewoning was hier al vroeg aanwezig.

Vanaf het Laat-Neolithicum zijn sporen van menselijke aanwezigheid gevonden, vooral in de nabijgelegen Houtse Akkers, met de kern Den Hout.

Heidevorming vond plaats vanaf ongeveer het jaar 1000, toen de bevolking toenam en de woeste gronden nodig waren voor bemesting volgens het potstalprincipe.

Later waren meer ontginningen nodig.

In de 16e en 17e eeuw werd de heide zozeer benut dat hier en daar de begroeiing verdween en stuifzanden ontstonden.

Geleidelijk aan begon men met herbebossing, voor de Vrachelse Heide zal dit vanaf de eerste helft van de 19e eeuw hebben plaatsgevonden.

In 1905 werd het Markkanaal gegraven hetgeen voor een aanmerkelijke verlaging van de grondwaterstand zorgde.

Met name het met Den Hout verbonden Vrachelen werd afgesneden van het gebied.

Toen in 1923 ook het Wilhelminakanaal gereed kwam werd de Vrachelse heide minder goed bereikbaar.

De boeren verkochten hun grond wat leidde tot het huidige gebruik.

Dit omvat:

Een pompstation van de Waterleidingmaatschappij West-Brabant,

Een militair oefenterrein

Een kampeerterrein, De Katjeskelder.

In 1930 werd een deel van de Vrachelse Heide aangekocht door de Gemeente Breda die het, in het kader van de werkverschaffing, liet afgraven en egaliseren.

Tevens is het westelijk deel grootschalig bebost en werden er rechte paden aangelegd.

Ook na de Tweede Wereldoorlog zijn er nog afgravingen geweest ten behoeve van zandwinning voor de wegenbouw.

Alleen het oostelijk deel van het gebied bevat nog het oorspronkelijke reliëf.

Vanaf 1960 zijn met name de bebouwde kommen van Breda en Oosterhout sterk naar de Vrachelse Heide toe gegroeid.

Het gebied raakte steeds meer geïsoleerd van nabijgelegen bosgebieden, mede door steeds drukker wordende verkeerswegen.

De kom van Oosterhout groeide tot tegen het bos aan.

Huidige situatie:

De Vrachelse heide wordt omsloten door het Markkanaal, het Wilhelminakanaal, de verkeersweg tussen Breda en Oosterhout

en een buffergebied van landbouwgrond die het scheidt van de noordelijke rand van Breda en van de kom van Teteringen.

Naar het westen toe zijn nog forten en versterkingen van de voormalige Linie van de Munnikenhof te vinden.

Natuur:

Het gebied bestaat overwegend uit naaldbos met hier en daar resten heide- en stuifzandgebied.

Alleen het oostelijk deel heeft zijn oorspronkelijk reliëf goed bewaard.

Daar is ook meer gemengd bos te vinden en is eikenstruweel aanwezig.

Dit is vroeger door boeren aangeplant om het stuifzand te beteugelen en ten behoeve van geriefhout.

Dit bevindt zich op de hoogste stuifzandruggen.

Er komen een aantal min of meer zeldzame planten- en diersoorten voor zoals grasklokje, heidespurrie, rode bosmier, mierenleeuw,

bruin zandoogje, groene specht, zwarte specht, sperwer, boomvalk, havik, steenuil, ransuil, gekraagde roodstaart en bonte vliegenvanger.

(Wikipedia).

Zicht in de Warandelaan – Oosterhout

Bredaseweg – Oosterhout (richting Breda)

Waterproductiebedrijf “Brabant Water” – Oude Bredasebaan – Oosterhout

Zicht in de Oude Bredasebaan – Oosterhout (richting Katjeskelder)

Toegang tot de “Katjeskelder” – aan de Oude Bredasebaan – Oosterhout

Museum “Oud Oosterhout” – Bredaseweg 129 – Oosterhout

Restaurant “Oud Oosterhout” (1) – Bredaseweg 129A – Oosterhout

Restaurant “Oud Oosterhout” (2) – Bredaseweg 129A – Oosterhout

Bord bij het restaurant

Chinees-Indisch-Japans Restaurant “Paradijs” – Bredaseweg 127 – Oosterhout

Clubgebouw Wielervereniging “De Jonge Renner” – Bredaseweg 119 – Oosterhout

Ingang Recreatieoord “Warande” – Wilhelminakanaal Zuid 66 – Oosterhout

Het Wilhelminakanaal (1) – Oosterhout

Het Wilhelminakanaal (2) – Oosterhout

Brug over het Wilhelminakanaal – Oosterhout

De Vrachelse Heide aan de Oude Bredasebaan – Oosterhout

Zicht in de Oude Bredasebaan – Oosterhout

Zicht in de Bergsebaan (richting Teteringen) – Oosterhout/Den Hout

Woning aan de splitsing: Bergsebaan/Hoeveneind/Meerberg – Oosterhout

Meerberg 13 – Teteringen

Meerberg 19 – Teteringen

Zicht in de Meerberg – Teteringen/Den Hout

(volgens een kaart van Michelin ligt de grens van Teteringen en Den Hout precies op de as van de weg)

Meerberg 23 (1) – Teteringen

Meerberg 23 (2) – Teteringen

Meerberg 4 (zijweggetje) – Den Hout

Ingang golfcomplex “Landgoed Bergvliet” aan de Salesdreef 2 – Den Hout

Café “De Boskabouter” – Meerberg 41 – Teteringen

(precies tegenover het golfcomplex)

Linie van Munnikenhof (1) aan de Meerberg/Salesdreef

Linie van Munnikenhof (2) aan de Meerberg/Salesdreef

Linie van Munnikenhof (3) aan de Meerberg/Salesdreef

Zicht in de Salesdreef (richting Terheijden)

Poolse Dreef 2 – Terheijden

Zicht op de Linie van Munnikenhof – aan de Munnikenhof – Terheijden

Munnikenhof 14 (1) – Terheijden

Munnikenhof 14 (2) – Terheijden

De Munnikenhof kronkelt zich hier door de Linie

Munnikenhof 16 – Terheijden

Zicht in de Munnikenhof (richting Den Hout) – Terheijden

Munnikenhof 18 – Terheijden

Het Pannekoeckershuys (1) – Ruiterspoor – Den Hout

Het Pannekoeckershuys (2) – Ruiterspoor – Den Hout

Zicht in het Markkanaal-Zuid (1) – Den Hout (richting Oosterhout)

Zicht in het Markkanaal-Zuid (2) – Den Hout (richting Oosterhout).

(Het oude fietspad aan de linkerkant is verdwenen.

In het midden is de zandweg vervangen door een laag asfalt en nog alleen toegankelijk voor fietsers).

Zicht op de zandwinplas (vanuit Markkanaal-Zuid) – Den Hout

Zandwinplas (vanuit de Bergsebaan)

(Foto: 2 juni 2010)

Café-Restaurant ’t Brabants Bontje – Veekestraat 19 – Oosterhout

Zicht in de Veekestraat – Oosterhout

(vanuit ’t Brabants Bontje)

Zicht in de Vraggelse Baan – Oosterhout/Teteringen

Zicht in de Oude Bredasebaan – Oosterhout (vanuit de Vraggelse Baan)

Monumentale boerderij/woning aan de Vraggelse Baan 1A – Oosterhout

Manege “Hoeveneind” – Hoeveneind 118 – Teteringen

“De Blauwe Hoeve” (1) – Blauwhoefsedreef 1 – Teteringen

Bord tegen “De Blauwe Hoeve”

“De Blauwe Hoeve” (2) – Blauwhoefsedreef 1 – Teteringen

Zicht in de Blauwhoefsedreef – Teteringen

Hoeveneind 63/65 – Teteringen

Hoeveneind 61 – Teteringen

(Schuur uit 1732)

Idem

(Foto: 9 augustus 2013)

Hoeveneind 61 – Teteringen

(Boerderij uit 1571)

Hoeveneind 96 – Teteringen

Monumentale boerderij – Hoek: Hoeveneind/Bolderstraat – Teteringen

Hoeveneind 88 – Teteringen

Hoeveneind 23 – Teteringen

Hoeveneind 21 – Teteringen

Hoeveneind 54 – Teteringen

Voormalig Gemeentehuis van Teteringen – Hoeveneind 3

Voor artikelen over Vrachelse Heide

Klik hierop

Kees Wittenbols.

22 december 2008

Home